Εισήγηση και Επαφές του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη στο Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Αθήνα, 21 Ιανουαρίου 2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη πραγματοποίησε επίσκεψη σήμερα Πέμπτη 21-1-2010, στο Τολέδο της Ισπανίας, όπου και συμμετείχε στο Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης στις τοποθετήσεις του, αναφέρθηκε σε θέματα ανταλλαγής πληροφοριών, οργανωμένου εγκλήματος και παράνομης μετανάστευσης. Αναλυτικότερα, ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη ανέφερε: «Το οργανωμένο έγκλημα είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Είναι τορπίλη στα θεμέλια της κοινωνίας του κράτους δικαίου και της Δημοκρατίας. Η άνοδος του οργανωμένου εγκλήματος υπονομεύει τις προσπάθειες μας να διασφαλίσουμε την κοινωνική ειρήνη. Ζούμε σε έναν ανοικτό κόσμο που το έγκλημα κινείται με άνεση διεθνώς. Όμως η πολιτική σήμερα κρίνεται εκ του αποτελέσματος κι όχι από ρητορείες. Η λέξη κλειδί είναι «συνεργασία», γι’ αυτό χρειαζόμαστε προωθημένη συνεργασία στους εξής τομείς: -Στην πολιτική ανταλλαγής πληροφοριών, που θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των αρχών. Υπάρχουν χιλιάδες πληροφορίες διαθέσιμες στις αρχές κάθε κράτους-μέλους και χρειάζεται να συστηματοποιηθούν. -Οι σχέσεις με τις τρίτες χώρες από και μέσα από τις οποίες, το οργανωμένο έγκλημα, διακινεί τεράστια ποσά. Τα δίκτυα αυτά έχουν τεράστια δύναμη και για να τα αντιμετωπίσουμε πρέπει να συνεργαστούμε με τις τρίτες χώρες, στο πλαίσιο του σεβασμού των συμφωνιών που έχουν υπογράψει. Μόνο έτσι θα σταθούμε απέναντι στη διακίνηση ανθρώπων, όπλων και ναρκωτικών. Θέλω επίσης να σας επισημάνω ότι σήμερα το οργανωμένο έγκλημα συντηρεί και τροφοδοτεί με χρηματικά ποσά τις προσπάθειες της τρομοκρατίας. -Χρειάζεται να περιφρουρήσουμε την ανθρώπινη ζωή, αντιμετωπίζοντας την παράνομη μετανάστευση. Η Ελλάδα, κάθε χρόνο, διαχειρίζεται εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπινες ψυχές.. Η Ευρώπη δεν μπορεί να αδιαφορεί απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα. Ο Υπουργός αναφέρθηκε και στο φαινόμενο της αθλητικής βίας και της νεανικής παραβατικότητας και στην ανάγκη να αποτελέσει αντικείμενο συστηματικού διαλόγου και ανάλυσης στο πλαίσιο της Ισπανικής Προεδρίας. Στη δευτερολογία του ο υπουργός τόνισε τη σημασία της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Κρατών-Μελών για την αποτροπή τρομοκρατικών επιθέσεων. «Κάθε φορά που συμβαίνει μια τρομοκρατική ενέργεια δίνουμε την εντύπωση ότι ξυπνάμε από λήθαργο. Πέρα από την ειλικρινή τοποθέτηση της Αμερικανίδας ομολόγου κ. Ναπολιτάνο, για το περιστατικό της 25ηςΔεκέμβρη στην πτήση για Ντιτρόιτ, οφείλω να ομολογήσω πόσο εκτίμησα τη δημόσια παραδοχή του Προέδρου των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα, που «τα έβαλε» με τις υπηρεσίες της χώρας του, που δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους. Ο εχθρός είναι εδώ κάθε μέρα για να παραβιάζει τα συστήματα ασφάλειάς μας και είναι στο χέρι μας να καλύπτουμε τα κενά και τις παραλείψεις. Η καθημερινότητα δυστυχώς οδηγεί σε αδράνεια και ολιγωρία. Είναι ευκαιρία, λοιπόν, να εργαστούμε μεθοδικά και να συνεργαστούμε με σχέδιο, προληπτικά και αποτελεσματικά, διαμορφώνοντας μια ευρωπαϊκή, και γιατί όχι, και διατλαντική δομή ανταλλαγής πληροφοριών, κάτι που δεν το κάναμε μέχρι σήμερα. Θέλω να τονίσω ότι πολλά Κράτη-Μέλη διατηρούμε καλές σχέσεις με χώρες της Μέσης Ανατολής και αυτές πρέπει να τις εκμεταλλευτούμε προς όφελος της Ευρώπης. Οι πληροφορίες καθενός από εμάς δεν «μετράνε» εάν δεν τις μοιραζόμαστε. Τέλος θέλω να υπογραμμίσω ότι όλα τα μέτρα που λαμβάνουμε πρέπει να ευθυγραμμίζονται με το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, τις δημοκρατικές ελευθερίες, την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα κάθε πολίτη. Αυτό επιβάλλει πάνω απ’ όλα ο σεβασμός στον κοινό μας ευρωπαϊκό πολιτισμό αξιών και ελευθεριών». Με αφορμή την κοινή επιστολή που απέστειλε μαζί με τον Γάλλο ομόλογο του Eric Besson , o Υπουργός Προστασίας του Πολίτη αναφέρθηκε αναλυτικά στο ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης λέγοντας χαρακτηριστικά: «Καθημερινά, στην Ελλάδα διαχειριζόμαστε εκατοντάδες ανθρώπινες ψυχές. Έχουμε την υποχρέωση να δείχνουμε σεβασμό στην ανθρώπινη υπόσταση και να προστατεύσουμε όσους βρίσκονται σε κίνδυνο. Πρόκειται για θέμα με ανθρωπιστικές διαστάσεις. Ένα θέμα ευρωπαϊκό και όχι αμιγώς εθνικό. Πέρυσι, 146.000 μη νόμιμοι μετανάστες συνελήφθησαν από τις ελληνικές αρχές και σύμφωνα με στοιχεία του FRONTEX το 70,5% των παράνομων μεταναστών που συλλαμβάνονται, ενώ προσπαθούν να περάσουν στην Ευρώπη, συλλαμβάνονται στα σύνορα της Ελλάδας. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να αδιαφορούμε απέναντι σε αυτήν την πραγματικότητα. Πρόκειται για τορπίλη που υπονομεύει την κοινωνική ειρήνη και δίνει αφορμή να αναπτύσσονται ρατσιστικές και ξενοφοβικές συμπεριφορές. Χρειάζεται ευαισθησία, ισχυρή πολιτική βούληση και συνεργασία για να έχουμε αποτελέσματα. Δεν αρκεί η ρητορεία. Από το 2002 που ισχύει το πρωτόκολλο επανεισδοχής με την Τουρκία μέχρι και σήμερα, έχουν υποβληθεί στη γείτονα χώρα 70.000 χιλιάδες αιτήματα επανεισδοχής εκ των οποίων η Τουρκία έκανε αποδεκτά ελάχιστα. Στην πράξη δέχτηκε πίσω μόλις 2.375 παράνομους μετανάστες. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν συνιστά συνεργασία για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Εμείς προτείνουμε: -την αποτελεσματική φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων -την ενίσχυση συνεργασίας FRONTEX και των χωρών προέλευσης και διέλευσης και -τη δυνατότητα σχεδιασμού κοινών πτήσεων επαναπροώθησης των παράνομων μεταναστών στις χώρες προέλευσης». Με τις τοποθετήσεις του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη συντάχθηκε και ο προεδρεύων Ισπανός ομόλογος του, και οι Υπουργοί της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Μάλτας. Στο περιθώριο του Άτυπου Συμβουλίου ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης είχε διαδοχικές συναντήσεις με τους ομολόγους Υπουργούς της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας. Στο πλαίσιο των επαφών συζητήθηκαν οι προοπτικές στενότερης συνεργασίας για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, της τρομοκρατίας καθώς και της περεταίρω θωράκισης των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης συμφωνήθηκε η ανταλλαγή καλών πρακτικών σε πολιτικό και επιχειρησιακό επίπεδο από την εμπειρία της κάθε πλευράς. Επισυνάπτεται η νέα στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας της Ε.Ε, όπως παρουσιάσθηκε από την Ισπανική Προεδρία στο πλαίσιο του Άτυπου Συμβουλίου. Η ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Όπως παρουσιάσθηκε από την Ισπανική Προεδρία στο πλαίσιο του άτυπου συμβουλίου J . H . A του Τολέδο (20 – 22.01.2010) Η νέα στρατηγική εσωτερικής ασφαλείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως παρουσιάσθηκε από την Ισπανική Προεδρία στο πλαίσιο του Άτυπου Συμβουλίου Εσωτερικών Υποθέσεων, έχει σαφώς ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, καθώς αποτελεί συνισταμένη της υφιστάμενης εμπειρίας των Κρατών-Μελών. Το κείμενο που παρουσίασε η Ισπανική Προεδρία έρχεται σε άμεση συνάρτηση με το νέο ‘‘Πρόγραμμα της Στοκχόλμης’’, το οποίο θα αποτελέσει τη βάση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την επόμενη πενταετία και του οποίου οι τομείς προτεραιότητας στρέφονται γύρω από τον παράγοντα Άνθρωπο. Η νέα Στρατηγική για την Εσωτερική Ασφάλεια της Ε.Ε. περιλαμβάνει τιςκοινές προκλήσεις και τις απειλές που αντιμετωπίζουν τα Κράτη-Μέλη, καθώς και τις Αρχές που θα πρέπει να διέπουν την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της Εσωτερικής Ασφάλειας. Επίσης, ορίζει ένα Ευρωπαϊκό Μοντέλο Ασφάλειας (European Security Model), το οποίο συνίσταται, αφ’ ενός, στη χρήση κοινών εργαλείων-μηχανισμών για την αντιμετώπιση του προβλήματος και αφ’ ετέρου, στη δέσμευση για ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των Κρατών-Μελών, την αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτιών του προβλήματος, και όχι μόνο των συνεπειών του, την ενίσχυση των μηχανισμών πρόληψης και μεγαλύτερη αλληλεξάρτηση μεταξύ της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας. Ειδικότερα, το περιεχόμενο του κειμένου, που παρουσίασε η Ισπανική Προεδρία, περιλαμβάνει: 1. Κοινές Απειλές- Κύριες Προκλήσεις για την εσωτερική ασφάλεια της Ένωσης · Τρομοκρατία: καθίσταται, σε κάθε της μορφή, μια διαρκώς εξελισσόμενη απειλή για την κοινωνία, εξαιτίας, μεταξύ άλλων, των επιπτώσεων που επιφέρει και των μέσων στρατολόγησης που χρησιμοποιεί. · Σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα: έχει ως στόχο την εξασφάλιση του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους με το λιγότερο κόστος, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη βαρύτητα και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την παράνομη διακίνηση ατόμων και διαφόρων ουσιών, το οικονομικό έγκλημα, την παιδική πορνογραφία, τη σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων κ.α. · Ηλεκτρονικό έγκλημα: εξαιτίας της φύσης του (ανώνυμο, διασυνοριακό και τεχνικού χαρακτήρα) θέτει μια σειρά πρόσθετων-νέων προκλήσεων για τις αρχές επιβολής του νόμου. · Διασυνοριακό έγκλημα: πραγματοποιείται συχνά από συμμορίες που ενεργούν διασυνοριακά και επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα των πολιτών. · Φυσικές και Ανθρωπογενείς καταστροφές: η πολιτική προστασία αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο στοιχείο κάθε προηγμένου συστήματος ασφαλείας και αφορά στην πρόληψη και αντιμετώπιση τόσο φυσικών, όσο και ανθρωπογενών καταστροφών (πλημμύρες, πυρκαγιές δασών, σεισμοί κα). Η συμπερίληψη της εν λόγω απειλής αποτελεί σημείο ιδιαίτερης σημασίας για την Ελλάδα. · Οδικά Ατυχήματα: αποτελεί, μεταξύ άλλων, μια από τις βασικές αιτίες απώλειας εκατοντάδων χιλιάδων ζωών ετησίως. 2. Τρόποι Αντιμετώπισης των Κοινών Απειλών Η αδυναμία, σε αρκετές περιπτώσεις, των εσωτερικών συστημάτων ασφαλείας να αντιμετωπίσουν τις ολοένα και πιο περίπλοκες ως άνω απειλές, καθιστούν αναγκαία την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των Κρατών-Μελών και την ανάπτυξη των αναγκαίων μηχανισμών για την αντιμετώπιση του διασυνοριακού εγκλήματος. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ένας σημαντικός αριθμός εργαλείων, στο πλαίσιο της Ένωσης, τα οποία περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την εκπόνηση κοινών αναλύσεων μελλοντικών απειλών από την Europol, την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου και των δικαστικών αρχών (Europol, Eurojust, Frontex, Ευρωπαίος Συντονιστής για την Τρομοκρατία) για τη διευκόλυνση των ερευνών και την ανάληψη κοινών επιχειρήσεων, τη θέσπιση Κοινοτικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. 3. Προς ένα Ευρωπαϊκό Μοντέλο Ασφάλειας α. Αρχές: Ο στόχος είναι η δημιουργία ενός συνολικού και συνεκτικού μοντέλου, το οποίο, μέσω της ανάπτυξης κοινών πολιτικών και εργαλείων, θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις κοινές απειλές. Οι αρχές του μοντέλου, εμπνέονται από τις βασικές αρχές, στις οποίες βασίζεται η Ένωση και περιλαμβάνουν: το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και της ιδιωτικής ζωής, τη διασφάλιση της διαφάνειας και της λογοδοσίας (accountability), την προστασία των ευπαθών ομάδων, την ανοχή, την αλληλεγγύη και την αμοιβαία εμπιστοσύνη. β. Στρατηγικές Κατευθυντήριες Γραμμές Δράσης Βάσει των ως άνω αρχών, προτείνονται οι ακόλουθες δέκα (10) κατευθυντήριες γραμμές δράσης: Ι) Υιοθέτηση μιας συνολικής (οριζόντιας και κάθετης) προσέγγισης για τον ορισμό της εσωτερικής ασφάλειας. ΙΙ) Αποτελεσματική δικαστική εποπτεία των ενεργειών στον τομέα της ασφάλειας. ΙΙΙ) Πρόληψη (υιοθέτηση μιας πιο ενεργητικής προσέγγισης βάσει σχετικών πληροφοριών) και αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτιών του εγκλήματος. Ανάπτυξη στρατηγικής προσέγγισης για την πρόληψη και αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. ΙV) Ανάπτυξη ολοκληρωμένης πολιτικής ανταλλαγής πληροφοριών. V)Επιχειρησιακή Συνεργασία (σύσταση από Συνθήκη Λισσαβόνας νέας επιχειρησιακής Επιτροπής/ COSI). VI) Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις. VII)Ολοκληρωμένη διαχείριση συνόρων (εξαιρετικής σημασίας για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης). VIII) Έμφαση στην καινοτομία και την εκπαίδευση. VIII) Εξωτερική διάσταση της εσωτερικής ασφάλειας/ Συνεργασία με τρίτες χώρες. X) Προσαρμογή στις μελλοντικές προκλήσεις. 4. Επόμενα Βήματα Η περαιτέρω ανάπτυξη, παρακολούθηση και υλοποίηση της Εσωτερικής Στρατηγικής θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο της νέας αρμόδιας Επιτροπής για την Εσωτερική Ασφάλεια (COSI). Επιπλέον, η Επιτροπή, βάσει του Προγράμματος της Στοκχόλμης, θα εξετάσει τη δυνατότητα σύστασης ενός Ταμείου για την υλοποίηση της Στρατηγικής.